नवी दिल्ली : संयुक्त राष्ट्राच्या स्थापनेचा ८० वा वर्धापनदिन साजरा करण्यात येत आहे. या निमित्ताने दिल्लीमध्ये एक विशेष कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला. या कार्यक्रमात भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी उपस्थित राहून आपले विचार मांडले. भाषणादरम्यान जयशंकर यांनी दहशतवादाबाबत संयुक्त राष्ट्राची प्रतिक्रिया आणि सध्याच्या जागतिक संकटांच्या पार्श्वभूमीवर ग्लोबल साऊथसमोरील वाढत्या आव्हानांबद्दल चिंता व्यक्त केली.
जयशंकर यांनी गुन्हेगारांना जबाबदार धरण्यात आंतरराष्ट्रीय संस्थांच्या वाढत्या अपयशाकडे लक्ष वेधले आणि म्हटले, “दहशतवादाबाबत संयुक्त राष्ट्राची प्रतिक्रिया हीच उदाहरणे दाखवतात की या संस्थेला किती मोठ्या आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे. जेव्हा सुरक्षा परिषदेचा एक विद्यमान सदस्य अशा संघटनांचे उघडपणे समर्थन करतो ज्यांनी पहलगामसारख्या क्रूर दहशतवादी हल्ल्याची जबाबदारी स्वीकारली आहे, तेव्हा याचा बहुपक्षीयतेच्या विश्वासार्हतेवर किती गंभीर परिणाम होतो?”
दहशतवादाविरुद्ध लढताना जागतिक समुदायाच्या प्रामाणिकतेवर प्रश्न उपस्थित करत जयशंकर म्हणाले, “जर जागतिक धोरणाच्या नावाखाली दहशतवादाचे बळी आणि गुन्हेगार यांना समान दर्जा दिला जात असेल, तर ही दुनिया आणखी किती निंदनीय आणि स्वार्थी होऊ शकते? जेव्हा दहशतवाद्यांना निर्बंध प्रक्रियेपासून वाचवले जाते, तेव्हा त्या प्रक्रियेत सहभागी असलेल्या लोकांच्या प्रामाणिकतेचा अर्थच काय उरतो?”
विस्तृत जागतिक चिंतेवर लक्ष केंद्रित करत जयशंकर म्हणाले, “आजच्या काळातही आपण अनेक मोठे संघर्ष पाहत आहोत, ही अत्यंत दुर्दैवी बाब आहे. हे संघर्ष केवळ मानवी जीवनावरच परिणाम करत नाहीत, तर त्यांचा प्रभाव संपूर्ण आंतरराष्ट्रीय समुदायावरही पडतो आहे. ग्लोबल साउथने या वेदना जवळून अनुभवल्या आहेत. आजच्या काळात संयुक्त राष्ट्रात सुधारणा करणे ही एक मोठी आव्हानात्मक गोष्ट बनली आहे.
जयशंकर म्हणाले, आपण हे मान्य केले पाहिजे की संयुक्त राष्ट्रात सर्व काही ठीक चाललेले नाही. संयुक्त राष्ट्राची विश्वासार्हता केवळ सुरक्षेच्या बाबतीतच नव्हे, तर विकासाच्या क्षेत्रातही आज कसोटीवर आहे. जर आंतरराष्ट्रीय शांतता आणि सुरक्षा राखणे हे फक्त दिखावा बनून राहिले असेल, तर विकास आणि सामाजिक-आर्थिक प्रगतीची स्थिती तर अधिकच गंभीर आहे.”
तथापि, आपल्या टीकात्मक वक्तव्यानंतरही जयशंकर यांनी आशावादी सूर लावत म्हटले, “या महत्त्वपूर्ण वर्षगाठीनिमित्त आपण आशा सोडू नये. परिस्थिती कितीही कठीण असो, बहुपक्षीयतेबद्दलची आपली बांधिलकी मजबूत राहिली पाहिजे. त्यात त्रुटी असल्या तरी, या संकटाच्या काळात संयुक्त राष्ट्राचे समर्थन केले गेले पाहिजे. आंतरराष्ट्रीय सहकार्यातील आपल्या विश्वासाला पुन्हा अधोरेखित करून त्याचा नवा पुनर्जन्म घडवला पाहिजे.”
