नवी दिल्ली : वंदे मातरम हे केवळ राजकीय संघर्षाचे घोषवाक्य नव्हते, तर भारत मातेला गुलामगिरीतून मुक्त करण्याची पवित्र प्रतिज्ञा होती असे प्रतिपादन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केले. पंतप्रधान वंदे मातरमच्या १५० व्या वर्धापन दिनानिमित्त सोमवारी लोकसभेत विशेष चर्चेच्या उद्घाटना वेळी बोलत होते. पंतप्रधान मोदी पुढे म्हणाले की, वंदे मातरम् या राष्ट्रगीताचा १५० वर्षांचा प्रवास संघर्ष, प्रेरणा आणि अनेक ऐतिहासिक टप्पे यांनी भरलेला आहे. जेव्हा वंदे मातरम् ला ५० वर्षे पूर्ण झाली तेव्हा देश गुलामगिरीच्या बेड्यांमध्ये अडकला होता आणि जेव्हा १०० वर्षे पूर्ण झाली तेव्हा देश आणीबाणीच्या साखळदंडांनी बांधला गेला होता. त्या काळात संविधानाचा गळा दाबण्यात आला आणि देशभक्तांना तुरुंगात टाकण्यात आले. पंतप्रधान म्हणाले की, वंदे मातरम् हा स्वातंत्र्यलढ्यात संपूर्ण देशाला एकता, शौर्य आणि बलिदानाची ताकद देणारा मंत्र आहे.
१८५७ च्या पहिल्या स्वातंत्र्ययुद्धानंतर, जेव्हा ब्रिटीश राजवटीत जुलूम आणि अत्याचार वाढत होते, तेव्हा बंकिमचंद्र चॅटर्जी यांनी ब्रिटीश राजवटीच्या “गॉड सेव द क्वीन” या मोहिमेला वंदे मातरम् च्या माध्यमातून जोरदार प्रतिसाद दिला. ब्रिटीश इतके घाबरले होते की त्यांना या गाण्यावर बंदी घालणारे आणि त्याचे प्रकाशन रोखणारे कायदे करावे लागले. १८५७ नंतर भारतावर नियंत्रण ठेवणे सोपे होणार नाही हे ब्रिटिशांना समजले होते, म्हणून त्यांनी बंगालला केंद्रस्थानी ठेवून “फोडा आणि राज्य करा” या धोरणाचा अवलंब केला. अशा वेळी, बंगालची बौद्धिक शक्ती आणि वंदे मातरमच्या उदयाने संपूर्ण देशात नवीन ऊर्जा आणली. ते म्हणाले की आज देश वंदे मातरमची १५० वर्षे, सरदार वल्लभभाई पटेल आणि भगवान बिरसा मुंडा यांची १५० वी जयंती आणि गुरु तेग बहादूर यांचा ३५० वा शहीद दिन यासारख्या ऐतिहासिक प्रसंगांचा साक्षीदार आहे.
हा काळ भारतीय इतिहासातील प्रेरणादायी घटनांची पुनरावृत्ती करण्याची संधी प्रदान करतो. मोदी म्हणाले की, वंदे मातरमने १९४७ मध्ये देशाच्या स्वातंत्र्याकडे नेणाऱ्या चळवळीला दिशा दिली. आज, जेव्हा सभागृह या चर्चेत गुंतलेले आहे, तेव्हा ते पक्ष किंवा विरोधाबद्दल नाही, तर लोकशाहीच्या या उच्च संस्थेत आपल्याला बसवण्याचे ऋण मान्य करण्याची संधी आहे. ते म्हणाले की, वंदे मातरमची १५० वर्षे ही देश आणि संसद दोघांचाही अभिमान पुनर्संचयित करण्याची एक महत्त्वाची संधी आहे.
